De maan en het weer.

Dat het KNMI het niet altijd bij het rechte eind heeft houdt de gemoederen nog wel eens bezig.
Mijn opa was tuinder en was vaak afhankelijk van het weer. Zijn hele leven werkte hij buiten op het land. Zijn getrainde blik naar de hemel bleek soms een meer accurate weersvoorspelling op te leveren dan die van de Bilt. Maar waar keek hij dan naar?

Eén van de eerste die een systeem uitdacht om weersvoorspellingen te kunnen doen was de Griekse astroloog Ptolemeus. (2de eeuw na Christus). Hij verdeelde elke dierenriemteken in vijf domeinen. Elk domein kreeg één van de toen bekende planeten toegewezen, respectievelijk Mercurius, Venus, Mars, Saturnus en Jupiter. De gang van de zon bepaalde welke planeet zijn invloed zou hebben op het weer.
Onder invloed van Mercurius zou er een droge lucht ontstaan met kans op harde wind en onweer.
Venus zou gematigde temperaturen brengen met een zacht briesje en af en toe een plensbui.
Mars werkt volgens Ptolemeus verdrogend en brengt hitte.
Jupiter zorgt voor de juiste voorwaarden om alles overvloedig te laten groeien en Saturnus zou alle sombere weergesteldheden voortbrengen zoals mist, hagel en vernietigende koude.
De indeling van de domeinen was niet erg logisch en bracht nogal wat verwarring met zich mee. Maar het idee dat planeten invloed zouden hebben op het weer is nog niet zo’n gek idee. Ook nu nog houdt men zich bezig met deze mogelijkheid. Wil je hier meer over lezen dan verwijs ik je graag naar de site van
Jaap Venker. Hij is de maker van de astrowatch en heeft uitgebreid wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de invloed van Venus en Mars op het weer.(in samenwerking met het KNMI!)

Maar weer terug naar Ptolemeus en daarmee ook terug naar mijn opa. Ze keken natuurlijk naar de maan. Iedereen kent wel een weerspreuk uit de volksweerkunde. Die spreuken komen niet zomaar uit de lucht vallen en verdienen dus de aandacht. Ptolemeus had het volgende te zeggen over de maan in relatie tot het weer:
De algemene aard van het weer voor een seizoen wordt bepaald door het weer van de drie dagen voorafgaand aan de volle of nieuwe maan die het dichtst bij een zonnewende of een eveningspunt ligt.
Het weertype dat voorafgaat aan de volle of nieuwe maan zal de volgende twee weken aanhouden.

De uitstraling van de maan in één van haar vier fasen bepaalt het weertype voor de week die daarop volgt:
Een heldere maan zonder halo: Mooi bestendig weer.
Een roodachtige gloed: Winderig weer.
Een bleke of doffe gloed: Regen nadert.
Twee of drie halo’s of een gelige gloed: Storm nadert.
Een dikke vage kring om de maan wijst op een naderende sneeuwstorm.
De kleur van de halo zou verwijzen naar de planeet die dan invloed heeft op het weer.
Een roodachtige halo Mars, een geelachtige Venus, een witte Jupiter en een grauwe Saturnus.
Meerdere kleuren wijzen op de invloed van Mercurius.
Voor het weer van de dag kijkt men naar de zonsopkomst en ondergang.
Is het helder en onbewolkt dan blijft het de eerste 12 uur mooi weer. Is het veelkleurig en roodachtig met rossige wolken, dan gaat het waaien en zal het weer gaan veranderen. Zo ook met gelige wolken of als de zon lange stralen maakt.

Tot slot nog wat weerspreuken uit de volksweerkunde:

De eerste en de tweede dag niets,
de derde dag zegt iets,
maar zo de vierde en de vijfde dag zal zijn,
zo is het de hele maneschijn

Is de maan in de storm geboren,
't zal de hele maanloop duren.

Bij nieuwe maan noordenwind,
brengt regen gezwind.

Nieuwe maan met donkere vlekken,
kan tot bewijs van regen strekken

Nieuwe maan met helder licht,
geeft ons van droogte ’t bericht

Vorst met nieuwe maan,
dan kun je de schaatsen gaan.

Door het schijnen van de maan,
kunt ge het weer verstaan.

Een bleke maan kondigt regen aan.

Noordenwind met volle maan,
kondigt een strenge winter aan

Kring om de maan,
regen komt aan.

Een waterige zon en bleke maan,
kondigen meestal regen aan.

Een kring rond maan,
de vorst van de baan

Is om de maan geen rand,
dan houdt het weer nog langer stand.

Als een donkere stralenkrans de maan omringt,
volgt een maand vol neerslag of bewolking.

Bleke maan: regen,
rossige maan: wind,
heldere maan: mooi weer.

Wat doet het weer morgen volgens jou?